INLEIDEND
Waar speelde ons onderzoek zich af?
In het tweejarige onderzoeksproject Red flags bij criminele inmenging volgden we de ontwikkelingen op met name twee bedrijventerreinen nauwlettend: bedrijventerrein Noorderveld-Molletjesveer in Zaanstad en bedrijventerrein De Spaanse Polder in Rotterdam. Samen met de daar aanwezige bedrijven, bedrijvenverenigingen, publieke instanties en samenwerkingsverbanden richtten we ons op de ontwikkeling van
praktische kennis en tools om bedrijven en bedrijventerreinen weerbaarder te maken tegen criminele inmenging. Zonder samenwerking met de elf deelnemende bedrijven, bedrijvenverenigingen BVNM en MKB Rotterdam-Rijnmond, gemeenten én politie van Zaanstad en Rotterdam hadden we weinig kunnen bereiken. Om een indruk te geven van beide bedrijventerreinen, beschrijven we ze onderstaand in het kort.
Bedrijventerrein Noorderveld-Molletjesveer te Zaanstad
Noorderveld-Molletjesveer (gemeente Zaanstad) huisvest circa 700 bedrijven en 4500 mensen. Het bedrijventerrein heeft particuliere functies (shoppingcenter, detailhandel) en wordt gedeeltelijk bewoond. De twee delen zijn verschillend te karakteriseren. Noorderveld is nieuwer, oogt beter onderhouden en kent een aanzienlijk deel met bedrijfsverzamelgebouwen en bedrijfsunits. Molletjesveer is in vergelijking wat verouderd en heeft veel business to consumer aanbieders, automotive-bedrijven en stevige industrie.
Zowel in relatie tot algemene criminaliteit als tot criminele inmenging zijn er geen aanwijzingen om Noorderveld-Molletjesveer te zien als aandachtsgebied. Andere Zaanse bedrijventerreinen worden in het kader van ondermijningsproblematiek door politie en gemeente hoger geprioriteerd. Ondernemers kennen incidentele voorbeelden van criminele inmenging, maar denken en zeggen tegelijkertijd dat er weinig speelt op het bedrijventerrein. Incidentiecijfers en de beperkte hoeveelheid officiële signalen bij
instanties sluiten aan bij dit geschetste beeld. Diverse betrokkenen van gemeente en politie plaatsen daar echter wel een kanttekening bij en denken dat slechts het topje van de ijsberg in zicht is.
Op Noorderveld-Molletjesveer is 40 jaar een actieve ondernemersvereniging actief (De BVNM) met ongeveer 125 leden. De bedrijvenvereniging organiseert onder meer collectieve beveiliging voor haar leden (surveillance), parkmanagement op het bedrijventerrein (inspecties rondom doelstellingen schoon, heel, veilig) en de Commissie Keurmerk Veilig Ondernemen (schouwen van het bedrijventerrein). De twee wijkagenten in het gebied onderhouden een korte lijn met ondernemers die zich verbonden hebben aan deze initiatieven.
In ons onderzoeksproject Red flags bij criminele inmenging werkten we samen met Gemeente Zaanstad, Politie Zaanstad, het Keurmerk Veilig Ondernemen, de BVNM en ondernemers van bedrijventerrein Noorderveld-Molletjesveer.
Bedrijventerrein Spaanse Polder en Noord-West te Rotterdam
De Spaanse Polder is, samen met bedrijventerrein Noord-West en de in gemeente Schiedam gelegen ’s-Gravenlandse polder, een van de grootste bedrijventerreinen van West-Europa. Het aantal bedrijfsvestigingen in beide gebieden bedrijven bedraagt c.q. 1500, met hierop zo’n 1950 ingeschreven ondernemingen.
Industrialisatie van productieprocessen en ontwikkeling van het moderne industriegebied Noord-West hebben in het verleden geleid tot een forse leegstand van panden en toenemende aanwezigheid van georganiseerde criminaliteit in de Spaanse Polder. Door de jaren heen hebben enkele revitaliserings- en herstructureringsprojecten plaatsgevonden, maar ook daarna was in het gebied nog deels sprake een beperkt zichtbare overheid. Totdat een aantal ondernemers succesvol de aandacht van burgemeester Aboutaleb wist te trekken. Dit heeft geleid tot toegenomen aandacht van de overheid voor het gebied, onder andere door inzet van een stadsmarinier sinds 2016. Ook onderlinge samenwerking tussen ondernemers hielp mee aan het herstel.
Ondermijningsproblematiek en criminele inmenging worden sinds enkele jaren actief en effectief aangepakt in de Spaanse Polder en Noord-West. Ondernemers die zich langere tijd ongerust hebben gemaakt over de criminaliteit in het gebied, geven aan dat de laatste jaren grote verbeteringen hebben plaatsgevonden in de (collectieve) aanpak van ondermijning. Tegelijkertijd geven zij eensgezind aan dat bij verslapping van de aandacht, zij de kans op terugval van het gebied groot achten.
Op de Spaanse Polder en Noord-West is sinds dit jaar bedrijvenraad actief, die als gebiedscommissie gevraagd en ongevraagd adviseert op het gemeentelijk beleid in beide gebieden. Ook zijn diverse ondernemersverenigingen actief, die de onderlinge samenwerking tussen ondernemers stimuleren.
In ons onderzoeksproject Red flags bij criminele inmenging werkten we samen met Gemeente Rotterdam, ondernemersverenigingen en leden van de OVSP, ROB, MKB-Rotterdam Rijnmond en de Spaanse Grave, de Bedrijvenraad, Politie Rotterdam en diverse ondernemers op bedrijventerrein de Spaanse Polder, waarvan een groot deel als consortiumpartner.